पुण्यातली काही मंडळी "फ्लेक्स आणि होर्डींग्स मुळे शहर कुरूप होते..." अशी बोंब अधून मधून मारत असतात... आणि काही वर्तमानपत्रे याला प्रसिद्धीही देतात... आणि या सगळ्याचा परिपाक म्हणजे नुकतेच पुणे महापालिकेने नवीन होर्डींग्स पॉलिसी अंमलात आणायचे ठरवले आहे. त्याला विरोध वगैरे होतोच आहे... पण मुळात होर्डींग्स मुळे शहर कुरूप होते ही गोष्ट महापालिकेने मान्यच केल्यासारखे झाले आहे. या मंडळींनी एकदा शहराच्या कुरुपतेची व्याख्या केली पाहिजे.. माझ्यापुरतं म्हणायचा झालं तर स्वच्छता नसलेलं, आणि हिरवगार नसलेलं शहर म्हणजे कुरूप शहर... यामध्ये होर्डींग्स आणि फ्लेक्समुळे काहीच फरक पडायचं कारण नाही... बहुतेकांचा असा आक्षेप असतो की कोणताही अन्या गन्या पप्पू आपल्या वाढदिवसाचा फ्लेक्स गल्लीच्या तोंडाशी लावतो... हा खासा न्याय आहे... म्हणजे गल्लीतल्या पप्पू ने फ्लेक्स लावला तर ते नको पण अजित पवारने लावला तर चालेल???
होर्डींग्स हे भांडवली आणि मुक्त अर्थव्यवस्थेचा अविभाज्य घटक आहे. त्यामुळे त्याला नाक मुरडून कसं चालेल?
फ्लेक्स हे लोकांपर्यंत पोचायचं एक प्रभावी मध्यम आहे. आजकाल राजकीय पक्षांसमोर असलेला अत्यंत मोठा महत्वाचा प्रश्न म्हणजे सातत्याने स्वतःचे अस्तित्व दाखवून देणे... त्यासाठी फ्लेक्स चा उपयोग होतो... नेत्यांच्या वाढदिवसाच्या निमित्ताने का होईना आपले नगरसेवक निवडणुकां व्यतिरिक्तही आपल्याला दिसतात...! अनेकदा "शुभेच्छुक" मध्ये असणारे छोटे मोठे कार्यकर्ते माहित होतात. त्यांची पदं सुद्धा माहित होतात. कोण या वॉर्ड च्या पक्ष कार्यकारिणीचा सदस्य आहे आणि कोण याच ठिकाणचा पक्षाच्या युवक शाखेचा अध्यक्ष आहे असल्या फालतू फुटकळ पण विलक्षण मनोरंजक गोष्टीही फ्लेक्स मधूनच कळतात...! इतकेच नव्हे या फ्लेक्स च्या निमित्तानेच कोणता पक्ष वेगवेगळी निमित्ते काढून सातत्याने काही न काही कार्यक्रम भरवत असतो. (सगळ्याची सुरुवात मकर संक्रांत उत्सव, मग २६ जानेवारी, शिवजयंती उत्सव, त्यानंतर महाशिवरात्री, पाडवा, राम नवमी, आंबेडकर जयंती, महाराष्ट्र दिन, वट पौर्णिमा, मग १५ ऑगस्ट, दही हंडी, त्यानंतर हक्काचा गणेशोत्सव, नवरात्री, दसरा, दिवाळी, दत्तजयंती, २५ डिसेंबर... याव्यतिरिक्त प्रत्येक पक्षाच्या वर्धापनदिनाचे महोत्सव, त्या पक्षाच्या नेत्यांचे वाढदिवस व त्याबद्दल उत्सव इत्यादी इत्यादी...) या कार्यक्रमांच्या आयोजनातून आपल्याला लक्षात येते की राजकीय पक्षांकडे केवढा पैसा आहे... राजकीय पक्षांना आपले देणगीदार जाहीर न करण्याची मुभा असते. त्यामुळे राजकीय पक्षांकडे नेमका पैसा कुठून आणि कसा येतो, कुठे कुठे किती खर्च होतो याविषयी सामान्य माणूस कायमच अंधारात राहतो. पण या फ्लेक्स च्या निमित्ताने किमान या पक्षांची खर्च करण्याची क्षमता केवढी अवाढव्य आहे याची प्रचीती येते.. शिवाय वर्षभर फुकट चार धाम यात्रा, अष्टविनायक दर्शन असल्या गोष्टी चालूच असतात, त्या विषयीही माहिती फ्लेक्स मधूनच कळते. सामान्य ज्ञान वाढवणारी इतकी सोपी आणि साधी गोष्ट सामान्य माणसाला कशी उपलब्ध होणार?!! आणि तेही सगळे फुकट...!!! त्यामुळे फ्लेक्स वर आगपाखड करणे थांबवण्यात यावे... स्वतःच्या वाढदिवसाचे फ्लेक्स लावण्याबरोबर जनहितार्थ फ्लेक्स लावणारेही काही लोक आहेत त्यांचे विशेष कौतुक करावे वाटते. कोथरूड मधील नगरसेवक मुरलीधर मोहोळ यांनी पौड रोड येथे चालू भुयारी मार्गाची तपशीलवार माहिती, अगदी नकाशा व डिझाईन सकट त्या कामाच्या शेजारीच फ्लेक्स वर छापली आहे. फ्लेक्स वगैरे गोष्टींचा असाही फायदा करता येतो याचे एक उदाहरणच नगरसेवक मुरलीधर मोहोळ यांनी घालून दिले आहे. त्यामुळे उठसुठ फ्लेक्सला नावं ठेवणे बंद करावे असे मला वाटते.
होर्डींग्स हा आपल्या दैनंदिन शहरी जीवनाचाच एक भाग आहे. टीव्ही वर जाहिराती नकोत असे म्हणून चालेल का? किंवा फ्लेक्स विरुद्ध बोंब मारणाऱ्या वर्तमानपत्रांनी आपल्या जाहिराती काढून टाकल्या तर चालेल का...?? मग शहरातून होर्डींग्स वर असलेल्या जाहिरातींवरच एवढा राग का? या जाहिराती आपल्याला कितीतरी गोष्टींबद्दल माहिती देतात... होर्डींग्स शिवाय "अमूल"चे खुमासदार शेरे आपल्यापर्यंत सहजपणे कसे पोचले असते?!! बिग बझार मध्ये सेल लागलाय इथपासून ते ज्वेलरी शॉप मध्ये नवीन दागिने आले आहेत इथपर्यंत, किंवा नवीन टीव्ही च्या मॉडेल प्रमाणेच नवीन गाडीचे मॉडेल होर्डींग्स मधूनच आपल्यापर्यंत पोचत असते.. सिग्नल ला थांबल्यावर आजूबाजूची होर्डींग्स न्याहाळणे ही माझी आवडीची गोष्ट आहे. अलका थिएटर च्या चौकात तर कितीतरी होर्डींग्स, सिग्नल वरची १-२ मिनिटे सहज निघून जातात...!! या होर्डींग्स मधून कित्येक गोष्टी आपल्या पर्यंत पोचतात... एखादेच वेगळे होर्डिंग आपले लक्ष वेधून घेते... अशा या होर्डींग्सच्या रंगबेरंगी दुनियेत कुरूप काय आहे ते मला कळतंच नाही...!
फ्लेक्स आणि होर्डींग्स बाबत सध्या असलेले नियम आणि शुल्क समाधानकारक आहे. याबाबतची शुल्क आकारणी व परवानगी महापालिकेचे आकाश चिन्ह विभाग देते. फ्लेक्स साठी एक आठवड्याची परवानगी देऊन तेवढ्याच कालावधीसाठी शुल्क आकारले जाते. हे शुल्क सध्या बऱ्यापैकी आहे. १० X १० चा फ्लेक्स लावायला सुमारे ८०० रुपये शुल्क भरावे लागते. यापेक्षाही शुल्क कमी केल्यास हरकत नाही. फ्लेक्स आणि होर्डींग्स यामधून महापालिकेला प्रचंड उत्पन्न मिळू शकते. सध्या महापालिका तुटीचे अर्थसंकल्प मांडत असताना अशा प्रकारच्या पूरक उत्पन्न स्त्रोतांचाही विचार महापालिकेमध्ये व्हायला हवा.
थोडक्यात काय, काही मंडळी बोंबाबोंब करतात म्हणून या गोष्टी वाईट ठरत नाहीत. यामुळे शहर मुळीच कुरूप होत नाही, उलट झाला तर महापालिकेचा फायदाच होतो...
फ्लेक्स आणि होर्डींग्स या गोष्टींकडे नकारात्मक दृष्टीने न बघता सकारात्मक दृष्टीने बघायची गरज आहे.. आणि खरे सांगायचे तर त्यांची मजा लुटायलाही आपण शिकायला हवे...
But most of the non-commercial flexes are put up without taking the permission and without paying the prescribed fees. So, this should not be allowed.
ReplyDeleteIf it is for the welfare of the society like some social messages, then it is OK to put up without paying the fees. But why the politicians and birthday wishes containing flexes should be allowed to put up free?